Czy Kościół wskazuje winnego w procesie o nieważność małżeństwa?

Sprawy w sądach cywilnych są często porównywane z procesami w sądach kościelnych. Czy w sprawie dotyczącej nieważności małżeństwa kościelnego wskazuje się winnego?

Proces cywilny często jest powiązany z tym, że przy orzekaniu decyzji wskazuje się winnego - również w cywilnych sprawach o rozwód małżeński. Polega to na tym, że przynajmniej jedna ze stron (wina może być jednak obustronna) doprowadziła do rozpadu związku małżeńskiego. W tym aspekcie istnieje też inny tok pójścia sprawy, bez orzekania o winie, który w dodatku trwa o wiele krócej i nie przynosi nadmiaru negatywnych emocji i słów. To znacznie lżejsza forma rozwodów pod kątem psychicznym, bowiem nie są ujawniane wszystkie wydarzenia, o których zainteresowane osoby chciałyby już zapomnieć.

Nieważność małżeństwa w Kościele - czy istnieje winny?

W prawie kanonicznym nie występuje instytucja, która orzeka o winie którejś ze stron, nie wskazuje się osoby winnej rozpadowi relacji między dwiema osobami. Sąd kościelny skupia się jedynie na samym momencie zawarcia małżeństwa kościelnego i tym, że czy stało się to w sposób ważny. Jeśli związek zostaje uznany za niezawarty, to oficjalnie do niego nie doszło, więc nie ma możliwości stwierdzenia, czy małżeństwa się rozpadło i z czyjego powodu.

Jedynie winą można operować na poziomie faktu, że strony w ogóle zawarły małżeństwo nieważne. Nie jest to jednak nadal orzekanie o winie, bo jednocześnie strony mogły nie być świadome swojej winy w momencie zawierania nieważnego małżeństwa.

Przykładów nieświadomości może być sporo. Jeden z nich to chociażby zawarcie małżeństwa przez rozdzielone rodzeństwo tuż po porodzie, bez absolutnie żadnego kontaktu w późniejszych latach, bez świadomości bycia rodziną.

Nieświadomie można zawrzeć również nieważne małżeństwo przy występujących problemach psychicznych, które uniemożliwią dopełnienie związku. Może się również zdarzyć sytuacja, że kapłan będzie bez odpowiednich pozwoleń na udzielanie ślubu, bez wiedzy stron. Przykładów można wymieniać bardzo wiele, z których ciężko wskazać jednoznacznie winę którejś ze stron, albo jest to całkowicie niemożliwe. W Kościele nie ma zatem instytucji orzekającej o winie - istnieje zbyt wiele okoliczności, na które osoby mogą nie mieć żadnego wpływu, że zawarły nieważne małżeństwo.