Czy w Kościele są rozwody?
Często słyszymy - również w telewizji - że można uzyskać rozwód kościelny. Co do zasady, proces kościelny można dla zwykłego "Kowalskiego" tak definiować, jednak oficjalnie to sformułowanie nie istnieje, co często podkreślają nie tylko prawnicy, ale przede wszystkim przedstawiciele Kościoła. Rozwód kościelny nie istnieje.
Rozwód kościelny w języku potocznym
Kwestia tego, że rozwód w Kościele generalnie nie ma miejsca, nie trzeba szeroko wyjaśniać. Mimo wszystko określenie rozwodu kościelnego jest wszędzie obecne i funkcjonuje jako potoczne nazewnictwo jednego z procesów kościelnych, którego pod taką nazwą nie znajdziemy w dokumentach oraz w prawie kanonicznym. Podobnie jest m.in. w nazwach poszczególnych tytułów naukowych, które w niektórych przypadkach działają wyłącznie jako forma grzecznościowa, a nie faktyczny stan. Tak samo - zwłaszcza w starszych pokoleniach - mówi się na lekarza po prostu doktor - bez znaczenia, czy specjalista medycyny ma w rzeczywistości taki tytuł. W naszym przypadku rozwód kościelny oznacza w praktyce nieważność małżeństwa kościelnego.
Rozwód oraz unieważnienie kontra stwierdzenie nieważności małżeństwa
Jakby tego było mało, to do grupy określeń w procesie kościelnym należy dodać jeszcze jedno niefunkcjonujące nazewnictwo - unieważnienie.
- Rozwód jest faktycznym rozwiązaniem węzła małżeńskiego, już podczas istnienia małżeństwa. Rozwód oznacza rozpad, ogłoszony przez sąd powszechny. Jest to rezygnacja z małżeństwa między dwiema osobami, mimo że wcześniej było jak najbardziej ważne i dokonane.
- Unieważnienie jest podobne do powyższego, jednak z tą różnicą, iż węzeł małżeński został rozwiązany przez sąd powszechny, z uwagi np. na błędy proceduralne. Oznacza zatem anulowanie wcześniej ważnego zawarcia małżeństwa.
- Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego jest z kolei tym, co występuje w Kościele jako jedyne rozwiązanie procesowe i prawne. Podczas procesu kościelnego uznaje się, że małżeństwo zostało tylko z pozoru zawarte, ale wobec istniejących powodów (moralnych, psychicznych itp), jest nieprawdziwie z punktu prawa kanonicznego ogłoszone. Temat zostaje podniesiony wyłącznie przez sąd kościelny, który analizuje materiały dowodowe i ocenia, czy rzeczywiście w momencie nabożeństwa istniały okoliczności przeciwko zawiązaniu węzła kościelnego. Jeśli istnieją - małżeństwo nigdy nie istniało.
